रक्षा शास्त्रले आफ्नो लक्ष गुमाएको छ

 

रक्षा शास्त्रले आफ्नो लक्ष गुमाएको छ

 

    रक्षा शास्त्र भन्दा धेरैलाई अलमल्ल पर्न सक्छ कि यो कस्तो शास्त्र हो भनेर । जब मैले यसको अंग्रेजी शब्द एपोलोजेटिक्स (Apologetics) हो भने पछि सायद धेरैले कतै न कतै सुनेको जस्तो छ त पक्का भन्छन ! १ पत्रुस ३:१५ मा आधारित रही मण्डलीका शुरुका युग देखि आज सम्म फस्ताउदै आएको यस क्षेत्रले इसाई विश्वासको बौद्धिक पक्षलाई वकालत गर्ने काम गर्दछ । यस विषयमा अझै बढि जान्नका लागि मेरो अर्को ब्लगमा जानुहोला । यसको महत्त्व, उपयोगी, र योगदानका विषयमा विविध लेखहरु पढ्न पाउनुहुनेछ ।

    अब यस बेलामा बेग्लै शिर्षकमा आएको छु जसले यस क्षत्रमा आबद्ध धेरैलाई ओझेलमा पार्न सक्ला । २९ जुनका दिन राती भारतबाट एक जना साथीको म्यासेज मैले पाएँ जसमा उनको प्रश्न निकै गम्भीर थियो । किन आज सबै विश्वासी एपोलोजेटिक्समा लाग्न चाहन्छन ? उनले जुन विषय वस्तु उठाइन त्यो सायद नेपालमा अझै बाहिरी सतहमा वातावरण बसेको छैन होला । तर उनले उठाएका विषय वस्तु साह्रै मार्मिक नै थियो र उनि निकै अस्तव्यस्त मुद्रामा थिइन् । उनको मुख्य उजुरी नै इसाईहरू बीच भैरहेको कलह थियो । उनको प्रश्न यहि थियो कि वास्तवमा के हो यो एपोलोजेटिक्स ? अब यो उनको व्यंगात्मक प्रश्न हो । उनी एकदमै दुखित मुद्रामा रहेको मैले अनुभव गरेँ ।    

    तर मेरो उद्देश्य कसै प्रति नकारात्मक टिप्पणी गर्नु होइन किनकि यसै क्षेत्रमा आबद्ध रहेका धेरै असल इसाई मित्रहरू पनि छन् । मेरो आशय केवल यति होकी आजको युगमा विश्वासको प्रतिरक्षा गर्ने चक्करमा रक्षा शास्त्रले कता—कता गम्भीर वातावरण नै सृजना गरिदिएको छ । तर अब यसमा रक्षा शास्त्रको भने कुनै दोष नभएर यसमा आबद्ध हुनेहरूको कमजोरी हो । तर्क-वितर्क, वाद विवाद देखि बहस सम्म यस क्षेत्रमा हुँदछ । तर आज यस क्षेत्रलाई अतिवाद तर्फ लगिएको कारण धेरै इसाई मित्रहरू बीच फाटो पलाउदै आएको छ । विश्वासको प्रतिरक्षा गर्ने सुरमा आज इसाई जगत भित्र नै इसाईहरू बीच फूट पैदा भएको छ । रक्षा शास्त्रमा आधारित कयौं सेवाकाई खोलिएका छन् भने ती सेवाकाईहरू बीच नै निकै चर्का चर्की भएको र एक अर्कालाई होच्याउने कार्य भएको पाउन सकिन्छ । यो दुखद कुरा हो । तर यस अवस्थाले कसैमा यो मनशाय आउन भएन कि रक्षा शास्त्र गलत रहेछ । 

    कमजोरी रक्षा शास्त्रको होइन तर मानिस को हो र हामी आफैं नै रक्षा शास्त्रलाई आज कमजोर तुल्याउनमा जिम्मेवार छौं । विश्वासको प्रतिरक्षाको नाउँमा आज निकै आक्रामक शैली अपनाउने, अरुको अपमान औधि गर्ने, अनावश्यक विषय वस्तुलाई लिएर किचलो झिक्ने, आदि जस्ता कार्यहरू आज निकै तीव्र गतिमा हुँदै आएको छ । यसले विश्वासको प्रतिरक्षा त गर्ला कि नगर्ला तर इसाई मित्रहरू बीच नै दुश्मनी, फाटो, झगडा र चिसिएको सम्बन्ध पक्का सृजना गरिदिन्छ । रक्षा शास्त्रमा आबद्ध हुन चाहनेले यसको मूल उद्देश्य र लक्षलाई राम्ररी बुझेर मात्र, होशियारीपूर्वक तालिम र अध्ययन गर्दै यस क्षेत्रमा आबद्ध हुनु उत्तम हुन्छ । विश्वासको रक्षा गर्ने मात्र भन्दैमा जथाभावी प्रदर्शन देखाउने काम पनि रक्षा शास्त्र प्रति अन्याय गरिएको हो । यस क्षेत्रमा पनि अनुशासन हुन्छ, कर्तव्य हुन्छ, जिम्मेवारी हुन्छ, शैली हुन्छ, र एउटा आचरण हुन्छ जसलाई नाघेर हामी ठाडै यस भित्र प्रवेश गर्दा सुनामी नै आइलाग्छ । रक्षा शास्त्रमा आबद्ध हुने र हुन चाहने हरेकले यो कुरो बुझ्न आवश्यक छ । 

    सबै भन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा त हाम्रो केन्द्र येशू र सुसमाचार हुन पर्छ । हामीले सुसमाचारको रक्षा गरेका हौँ, आफ्नै होइन । अर्को कुरो, बाइबलको मूल आशयलाई जानेको बुझेको हुन पर्छ नत्र के कुराको प्रतिरक्षा गरेका छौँ र किन गरेका छौँ त्यो अस्पष्ट हुन जान्छ । त्यसैले बाइबल कति पटक पढ्यो मात्र हैन तर कसरी पढ्यो र कत्तिको बुझियो भन्ने कुरो नितान्त आवश्यक छ । आधारभूत सिद्धान्त (Fundamental Doctrines) र साधारण सिद्धान्त (Non-essential Doctrines) बीच भेद जान्न आवश्यक छ । रक्षा शास्त्रले विशेषगरी आधारभूत सिद्धान्तको सरोकार राख्दछ भने अरु साधारण सिद्धान्तहरू मण्डलीको आफ्नो मान्यता अनुसार फरक बुझाइ पर्न सक्छ जुन साम्प्रादायिक क्षेत्र भित्र पर्न जान्छ । रक्षा शास्त्रका लागि तार्किक नीति नियमहरू सिक्न र अभ्यास गर्न आवश्यक छ र दर्शन शास्त्रहरू पनि सिक्न जरुरी छ । यो आफैंमा जटिल क्षेत्र हो जहाँ विविध क्षेत्रको ज्ञान आवश्यक हुन्छ जस्तै विज्ञान, इतिहास, पुरातात्विक क्षेत्र, साहित्य आदि । यसमा आबद्ध हुनेहरु सदैव आफ्नो वातावरण सित अपडेट भैरहनु पर्छ । सबै भन्दा मुख्य कुरो त नम्रता र प्रेम नै हो । नत्र रक्षा शास्त्रमा लाग्नेहरू राक्षस सरह बन्न पनि बेर लाग्दैन र पछि गएर ख्रीष्टियान विश्वासलाई त्यागेर बिद्रोह गर्न नि बेर लगाउदैन । होसियारी आजै अपनाऔं !

    आजको युगमा मण्डलीले पनि सहि किसिमले रक्षा शास्त्रलाई सिकाउनु आवश्यक छ नत्र पछि यसको लक्ष गुम्न सक्छ । आज धेरै आलोचना, झूटा शिक्षा आदि बढ्दै गरेको हुनाले रक्षा शास्त्रको महत्त्व ठूलो छ । तर यसो भन्दैमा हामीलाई पवित्र आत्माको अगुवाईको खाँचो छैन, हाम्रो आफ्नो समझ र तर्क भए पुग्छ भन्ने निष्कर्ष गलत हो । रक्षा शास्त्रको जग परमेश्वरले नै बसाल्नुभएको हो । उहाँले हामी अन्ध विश्वासी भएको चाहनु हुन्न । आज मण्डलीले यदि रक्षा शास्त्रलाई पनि स्थान दिने हो भने होसियारीपूर्वक कदम चलाउन आवश्यक छ । बरु ढिलो नै किन नहोस तर समझदारी अपनाएर कदम चाल्नुहोस । 

    रक्षा शास्त्रले विश्वासमा बलियो पार्न नि सक्छ वा यसले तपाईलाई झनै दुर्बल बनाउन नि सक्छ । कुनै पनि कुराको अतिवादको फल तीतो नै हुन्छ । अदनको बगैंचामा हव्वाको ध्यान निषेधित फल तर्फ लगाइदिएको झैं रक्षा शास्त्रको अतिवादले तपाई हामीलाई आवश्यकता भन्दा पनि बढि कुरामा ध्यान दिन लगाएर समयको बर्बादी गराइदिन सक्छ । यसको अतिवादलाई जीवनमा राज्य गर्न चाहिं नदिनुहोस नत्र तपाई हाम्रो ध्यान परमेश्वर संगको सम्बन्ध भन्दा बढ्ता केवल ज्ञान, तर्क र बहस प्रति तृष्णा थुपारिदिना सक्छ । यी कुरा मेरो आफ्नै र यसमा आबद्ध भएका मेरा अरु मित्रहरू जीवन हेरेर गरिएको विश्लेषण हो । तर रक्षा शास्त्र विषयको बिरोध चाहिं नगर्नुहोस बरु यसमा खटेका सेवकहरूका लागि निरन्तर प्रार्थना गरिरहनुहोस ।

 

धन्यवाद